Nieustannie rośnie niepokój inflacyjny w Polsce i na świecie, a po okresie wyraźnej poprawy nastrojów dotyczących zagrożenia zdrowotnego, ten trend nie jest już tak dynamiczny. Jednocześnie wydaje się, że Polacy oswoili najpoważniejsze obawy dotyczące wpływu wojny w Ukrainie na ich codzienne życie – wynika z ostatniej edycji badania Global State of the Consumer Tracker, opracowanego przez firmę doradczą Deloitte. Choć nadal utrzymuje się powszechne zaniepokojenie konsekwencjami wojny, o kolejne 3 p.p. spadł odsetek oceniających je jako bardzo poważne, a za umiarkowane uważa je już tylko co piąty ankietowany.
Po kilku miesiącach wyraźnego uspokojenia, eksperci coraz częściej wspominają o kolejnej fali pandemii COVID-19, a w wielu krajach rośnie liczba zachorowań. Być może to spowodowało, że po wcześniejszych bardzo wyraźnych spadkach, w przeprowadzonej pod koniec czerwca edycji badania Deloitte Global State of the Consumer Tracker utrzymuje się poziom obaw dotyczących sytuacji zdrowotnej deklarowany w poprzedniej ankiecie – tak ponownie wskazuje 18 proc. pytanych.
To też kolejna edycja badania, w której za najpoważniejszy powód do niepokoju ankietowani uznają zagadnienia finansowe, choć odsetek takich odpowiedzi spadł z 63 do 60 proc. Jednocześnie wskazania dotyczące kwestii politycznych zmalały aż o 12 p.p., do 41 proc., a te mówiące o wymiarze społecznym do 32 proc. (o 6 p.p.). Co ciekawe, sfera niepewności przesunęła się w stronę spraw osobistych i rodzinnych, które w tym kontekście wymienia już 41 proc. (o 2 p.p. więcej). Podobnie wzrosły wskazania dotyczące zatrudnienia (do 27 proc.) oraz innych zagadnień zdrowotnych (do 32 proc.).
To rosnące ceny jak i ogólna sytuacja ekonomiczna wpływają dziś w największym stopniu na nastroje konsumenckie. Nie dziwi więc choćby rosnąca liczba badanych, którzy deklarują odłożenie poważniejszych zakupów na przyszłość. To, co zaskakujące, to postrzeganie podwyżek przez konsumentów. Ponad 60 proc. z nich uważa, że firmy wykorzystują kontekst inflacji do zwiększania swoje marży i zysków. To pokazuje, jak istotna będzie odpowiednia polityka cenowa – w kontekście nie tylko wyników finansowych firm z sektora dóbr konsumenckich i handlu, ale także budowy lojalności i zaufania klientów do marki. – mówi Bartosz Bobczyński, partner, lider Consumer Industry Deloitte w Polsce.
Stałe obawy inflacyjne
Pierwsze badanie niepokoju konsumentów w zakresie inflacji zostało przeprowadzone przez Deloitte we wrześniu 2021 r. Obawy dotyczące rosnących cen wyraziło wtedy średnio dwie trzecie respondentów na świecie. Od tamtej pory, w każdej kolejnej edycji ankiety to wskazanie albo się nie zmienia, albo nieznacznie rośnie (o 1-2 p.p.), by pod koniec czerwca tego roku osiągnąć poziom 77 proc. Jedynym wyjątkiem był grudzień minionego roku, gdy spadło o 1 p.p.
Pod koniec ubiegłego miesiąca najwyższe wskazania dotyczą odpowiedzi ankietowanych z RPA (89 proc.), Hiszpanii (87 proc.) i Irlandii (86 proc.). Deklaracje konsumentów z Polski (84 proc.) plasują ich w górnej części zestawienia, choć w tym przypadku nie można mówić o stałym wzroście tylko o comiesięcznych skokach o 3-4 p.p. – raz w górę, raz w dół. Największymi optymistami w zakresie możliwych zwyżek cen są natomiast odpowiadający z Chin (59 proc.), Japonii (63 proc.) i Korei Płd. (65 proc.). Dwa nowe kraje uczestniczące w badaniu (Arabia Saudyjska i Zjednoczone Emiraty Arabskie) zanotowały takie samo wskazanie – po 72 proc.
Niemal połowa – 46 proc. ankietowanych na świecie przewiduje, że ich osobista sytuacja finansowa ulegnie poprawie w ciągu najbliższych trzech lat. Polscy respondenci wypadają bardziej pesymistycznie, bo tylko 36 proc. z nich spodziewa się pozytywnej zmiany w zakresie własnych finansów i jest to spadek o 2 p.p. względem poprzedniej edycji badania. Inne pytania również wskazują na rosnące obawy o sytuację ekonomiczną, o 1 p.p. pogorszyły się też wskazania dotyczące zmartwień w zakresie bilansu na kartach płatniczych oraz skali posiadanych oszczędności – odpowiednio do 27 i 23 proc. Co ciekawe, obserwacje trendów wskazują, że w półrocznej skali dynamika zmian pozostaje na zbliżonym poziomie. – mówi Przemysław Szczygielski, partner, lider usług dla sektora finansowego Deloitte w Polsce.
Z drugiej strony jednak, tak w Polsce, jak i na świecie, już niemal dwie trzecie respondentów (64 proc.) planuje wybrać się w podróż służbową w ciągu najbliższych trzech miesięcy. Co ciekawe, o ile we wskazaniach globalnych ten wzrost nie jest aż tak wyraźny (o 3 p.p.), o tyle ankietowani z Polski bardzo mocno zwiększyli swoje plany w tym zakresie – wzrost aż o 13 p.p.
