Komisja z zadowoleniem przyjmuje osiągnięte dziś porozumienie polityczne między Parlamentem Europejskim i państwami członkowskimi w kwestii europejskiego aktu w sprawie czipów, który Komisja przedstawiła 8 lutego 2022 r., w tym w kwestii budżetu.
Półprzewodniki są jednym z kluczowych czynników decydujących o silnej pozycji geostrategicznej i znajdują się w centrum globalnego wyścigu technologicznego. Z tego powodu Komisja zaproponowała europejski akt w sprawie czipów, który wzmacnia konkurencyjność i odporność Europy w tym strategicznym sektorze.
Czipy są ważnymi komponentami produktów cyfrowych i produktów rozbudowanych o funkcje cyfrowe. Od smartfonów i samochodów po kluczowe rozwiązania i elementy infrastruktury wykorzystywane w opiece zdrowotnej, w sektorze energii, obronności, komunikacji i automatyzacji przemysłowej – czipy mają decydujące znaczenie dla nowoczesnej gospodarki cyfrowej.
Niedawne niedobory półprzewodników uwypukliły zależność Europy od ograniczonej liczby dostawców spoza UE, w szczególności Tajwanu i Azji Południowo-Wschodniej, jeśli chodzi o produkcję czipów, a także od Stanów Zjednoczonych, jeśli chodzi o ich projektowanie. Aby zaradzić tym krytycznym zależnościom, europejski akt w sprawie czipów wzmocni działalność produkcyjną w Unii, pobudzi europejski ekosystem projektowania oraz wesprze ekspansję i innowacje w całym łańcuchu wartości. Europejski akt w sprawie czipów umożliwi Unii Europejskiej osiągnięcie celu, jakim jest podwojenie swojego obecnego udziału w światowym rynku do 20 % w perspektywie 2030 r.
Pierwszy filar aktu – inicjatywa „Czipy dla Europy” – wzmocni wiodącą pozycję Europy w dziedzinie technologii, ułatwiając transfer wiedzy z laboratoriów do fabryk, wypełniając lukę między badaniami naukowymi i innowacjami a działalnością przemysłową oraz promując uprzemysłowienie innowacyjnych technologii przez europejskie przedsiębiorstwa.
Inicjatywa „Czipy dla Europy” połączy inwestycje Unii, państw członkowskich i sektora prywatnego poprzez strategiczną reorientację Wspólnego Przedsięwzięcia na rzecz Kluczowych Technologii Cyfrowych (przemianowanego na „Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Czipów”). Inicjatywa ta zostanie wsparta środkami publicznymi w wysokości 6,2 mld euro, z czego 3,3 mld euro pochodzić będzie z budżetu UE uzgodnionego dziś na okres do 2027 r., czyli do końca obecnych wieloletnich ram finansowych.
Wsparcie to będzie stanowić uzupełnienie środków publicznych w wysokości 2,6 mld euro, które już przewidziano na technologie półprzewodnikowe. Wspomniana kwota 6,2 mld euro zapewni finansowanie działań takich jak opracowanie platformy projektowej i utworzenie linii pilotażowych, aby przyspieszyć innowacje i produkcję. Inicjatywa pomoże również w tworzeniu zlokalizowanych w całej Europie centrów kompetencji, które zapewnią dostęp do technicznej wiedzy fachowej i możliwości prowadzenia doświadczeń, pomagając przedsiębiorstwom, w szczególności MŚP, w zwiększaniu zdolności w zakresie projektowania i w rozwijaniu umiejętności. Wraz z centrami doskonałości w zakresie projektowania centra kompetencji staną się magnesami przyciągającymi innowacje i nowe talenty. Ponadto, aby wspierać start-upy i MŚP, dostęp do finansowania zostanie zapewniony za pośrednictwem Funduszu na rzecz Czipów oraz specjalnego instrumentu na potrzeby inwestycji kapitałowych w półprzewodniki ustanowionego w ramach programu InvestEU.
Oprócz inicjatywy „Czipy dla Europy” europejski akt w sprawie czipów zawiera drugi filar, który przewiduje zachęty do publicznych i prywatnych inwestycji w zakłady produkcyjne dla producentów czipów i ich dostawców. Pozwoli to wygenerować inwestycje publiczne w tym sektorze szacowane na łączną kwotę 43 mld euro.
Drugi filar europejskiego aktu w sprawie czipów stworzy ramy zapewniające bezpieczeństwo dostaw poprzez przyciąganie inwestycji i zwiększanie zdolności produkcyjnych w zakresie produkcji półprzewodników. W tym celu określono w nim ramy regulujące zintegrowane zakłady produkcyjne i otwarte unijne fabryki, które są „pierwszymi w swoim rodzaju” zakładami w Unii i przyczyniają się do zapewnienia bezpieczeństwa dostaw i odpornego ekosystemu w interesie Unii.
Pomoc państwa może zostać przyznana tym pierwszym w swoim rodzaju zakładom bezpośrednio na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, z zastrzeżeniem uzyskania zgody Komisji, jak określono w komunikacie pt. „Akt w sprawie czipów dla Europy”. Ponadto państwa członkowskie powinny zapewnić tym zakładom wsparcie administracyjne, w tym przyspieszoną procedurę rozpatrywania wniosków w sprawach administracyjnych.
Na podstawie unijnego aktu w sprawie czipów, w ramach jego trzeciego filaru, ustanowiony zostanie również mechanizm koordynacji między państwami członkowskimi a Komisją w celu zacieśnienia współpracy z państwami członkowskimi i między nimi, monitorowania dostaw półprzewodników, szacowania popytu, przewidywania niedoborów oraz, w razie potrzeby, uruchomienia etapu kryzysowego. Aby zaradzić takim sytuacjom, w europejskim akcie w sprawie czipów ustanowiono specjalny zestaw środków, które można zastosować.
Już teraz plany inwestycyjne zakładające wdrożenia w przemyśle, które poczyniono od momentu przedstawienia wniosku dotyczącego europejskiego aktu w sprawie czipów (z uwzględnieniem drugiego ważnego projektu stanowiącego przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania w dziedzinie mikroelektroniki, który jest obecnie przedmiotem oceny i który obejmuje 20 państw członkowskich i dziesiątki uczestników), opiewają na kwotę rzędu 90–100 mld euro. Przyjęcie europejskiego aktu w sprawie czipów umożliwi szybszą realizację tych projektów i dalsze postępy w przyciąganiu inwestycji w celu zabezpieczenia europejskiego łańcucha dostaw półprzewodników.
Kolejne kroki
Porozumienie polityczne osiągnięte przez Parlament Europejski i Radę wymaga obecnie formalnego zatwierdzenia przez obu współprawodawców.
Kontekst
Czipy, będące fundamentem nowoczesnego systemu przemysłowego, są zasadniczym elementem transformacji cyfrowej. Nowoczesne technologie, takie jak internet rzeczy, sztuczna inteligencja, łączność (5G/6G) czy przetwarzanie brzegowe, doprowadzą do dalszego wzrostu popytu na półprzewodniki, co zwiększy presję na łańcuchy dostaw. Półprzewodniki znajdują się również w centrum silnych interesów geopolitycznych, które warunkują zdolność państw do działania (pod względem militarnym, gospodarczym i przemysłowym).
Wspólna europejska strategia produkcji czipów została po raz pierwszy przedstawiona przez przewodniczącą Komisji Ursulę von der Leyen w orędziu o stanie Unii z 2021 r. W lutym 2022 r., wraz z europejskim aktem w sprawie czipów, Komisja opublikowała ankietę skierowaną do zainteresowanych stron, aby zebrać szczegółowe informacje na temat popytu na czipy i podłoża krzemowe, tak aby lepiej zrozumieć, w jaki sposób niedobór czipów wpływa na europejski przemysł.
Przyjęte środki pomogą Europie osiągnąć cele na cyfrową dekadę 2030, dzięki czemu Europa stanie się bardziej ekologiczna i będzie w większym stopniu wspierać włączenie społeczne i cyfrowe.
