Według Komisji Europejskiej we wszystkich sektorach konieczne są działania rozwijające gospodarkę obiegu zamkniętego (GOZ), które nie tylko pomogą znacząco obniżyć wykorzystywanie zasobów naturalnych, ale również przyczynią się do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku. Branża technologiczna, która wg badań Lancaster University odpowiada za ponad 2 proc. światowej emisji powinna dokonać fundamentalnych zmian w sposobie projektowania, wytwarzania, dostarczania i wykorzystywania rozwiązań IT. Model as a service, który wpisuje się w trend zrównoważonego rozwoju nie tylko zapewnia rozliczenia w systemie pay per use, eliminujące początkowe inwestycje i obniża całkowity koszt posiadania technologii, ale także zapobiega nadmiernemu zakupowi IT.
Według raportu międzynarodowej organizacji Circle Economy Circularity Gap Report 2021 w 2020 roku zaledwie 8,6 proc. materiałów wykorzystywanych do produkcji na świecie wróciło do obiegu gospodarki. To oznacza spadek w stosunku do roku 2019, kiedy wynik ten wyniósł 9,1 proc. Ten spadek pokazuje, że GOZ w dalszym ciągu jest dużym wyzwaniem dla firm. Podkreślali to m.in. eksperci podczas tegorocznego szczytu klimatycznego COP26, gdzie m.in. wybrzmiała potrzeba nadania priorytetu rozwiązaniom gospodarki o obiegu zamkniętym w zakresie obniżenia zapotrzebowania na metale. Gospodarka obiegu zamkniętego wymaga nie tylko kosztownej i złożonej transformacji całego procesu projektowania i rozwoju produktu lub usługi, ale także potrzebuje zmiany modelu biznesowego. Zamiast kupowania oraz instalacji dużej ilości sprzętu, który nie jest w pełni wykorzystywany, powinniśmy stawiać na dostosowywanie użytkowania odpowiednio do aktualnych potrzeb. Zastosowanie modelu biznesowego as a service jest obecnie jedną z najbardziej istotnych i korzystnych zmian, jakie firmy mogą wprowadzić, żeby osiągnąć cele zrównoważonego rozwoju. Model ten wspiera GOZ, przełamując utrwalone wzorce niedopasowania podaży i popytu oraz daje potencjał rozwoju biznesowego bez względu na branżę.
Branża IT w modelu as a service wspiera GOZ
Model as a service jako nowy sposób prowadzenia biznesu, w którym producent pozostaje właścicielem produktu i zachowuje odpowiedzialność w całym cyklu jego użytkowania, a klient wykorzystuje produkt zgodnie z aktualnym zapotrzebowaniem, to dobry przykład wspierający gospodarkę obiegu zamkniętego w branży technologicznej. W takim modelu klient ponosi koszty wyłącznie za faktyczne zużycie, a nie za sam produkt czy jego utrzymanie. Po stronie producenta natomiast pozostaje dostarczenie rozwiązania o wysokiej jakości, zachowując przy tym efektywność energetyczną i racjonalnie gospodarując zasobami. Po zakończeniu okresu użytkowania producent odpowiada także za odebranie danego sprzętu od klienta i przygotowuje go lub jego komponenty do ponownego użycia.
Z myślą o wspieraniu celów zrównoważonego rozwoju jako Hewlett Packard Enterprise stworzyliśmy Technology Renewal Centers – zaawansowane, największe na świecie centra odzysku sprzętu IT. W samym 2020 roku zakłady HPE w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, przetworzyły łącznie ponad 3,1 miliona jednostek technologii. Z tej puli prawie 90 proc. technologii zostało ponownie wprowadzone na rynek i przywrócone do aktywnego użytku, reszta została poddana recyklingowi – podkreślił Michał Zajączkowski, prezes zarządu Hewlett Packard Enterprise.
Dobrym przykładem wdrażania modelu as a service są działy IT. Takie rozwiązanie sprawdziło się m.in. w firmie zarządzającej portami lotniczymi w Irlandii DAA, która dokonała upcyclingu starego IT, czyli oddała dostawcy usług IT stare systemy serwerowe i pamięci masowe, odzyskując część wartości rynkowej sprzętu. To pozwoliło na obniżenie kosztów sprzętu zakupionego już w modelu usługowym. W ten sposób firma przybliżyła się do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju oraz zapewniła wydłużenie czasu użytkowania starej technologii, zamiast produkować kolejne e-odpady.
Korzyści modelu as a service dla GOZ:
- Eliminacja tzw. overprovisioning, który powoduje, że firmy kupują więcej IT niż potrzebują.
Typowe centrum danych wykorzystuje zaledwie 75 proc. zasobów komputerowych, które nie są wystarczające do jego efektywnej pracy. Oznacza to wyższe koszty, większe zużycie energii, a także koniecznej przestrzeni fizycznej i chłodzenia.
- Organizacje mają swobodę w wyborze sprzętu IT w całym cyklu jego życia.
Niska efektywność starego sprzętu sprawia, że 65 proc. energii zużywanej przez IT w centrach danych jest wykorzystywane do wykonywania zaledwie 7 proc. wszystkich zadań. Dzięki modelowi as a service, firmowy sprzęt IT może zostać szybko wymieniony na nowszy, bardziej energooszczędny, bez angażowania dużych kosztów.
- Odbiór oraz zagospodarowanie starego sprzętu IT po zakończeniu użytkowania.
Wybierając dostawcę IT w modelu as-a-service, warto zwrócić uwagę czy producent zajmuje się całościowym zagospodarowaniem starego sprzętu.
Model usługowy umacnia swoją pozycję jako globalny trend
Podejście as a service prężnie rozwija się w innych branżach. Warto zwrócić uwagę na firmę Signify (wcześniej Philips Lighting), która oferuje „światło jako usługę”. Firma deklaruje, że dzięki temu można zmniejszyć zużycie energii nawet o 80 proc. Kaeser Kompressoren, dostawca sprężonego powietrza, również sprzedaje je w postaci usługi. Natomiast Desso, globalny dostawca dywanów do zastosowań komercyjnych, projektuje dywany zgodnie z koncepcją od kołyski do kołyski, która polega na wydzierżawieniu płytek dywanowych – zajmując się ich instalacją, konserwacją, a następnie odebraniem od klientów i poddaniu recyklingowi.
Jednak przejście na model as a service wymaga zaadoptowania go w ramach szerszej strategii biznesowej i cyfrowej, która uwzględnia także ścieżkę zrównoważonego rozwoju firmy. Pozwoli to na pełnowartościowe wykorzystanie tego modelu, a przede wszystkim przyczyni się do wsparcia gospodarki cyrkularnej w firmie.
