Polscy uczniowie najlepiej radzą sobie z bezpieczeństwem w sieci, jednak największe problemy mają z podstawowymi programami komputerowymi, takimi jak np. arkusze kalkulacyjne – wskazują oficjalne wyniki IT Fitness Testu, sprawdzianu kompetencji cyfrowych, który po raz pierwszy został przeprowadzony w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych w Polsce. Branża cyfrowa, która stoi za projektem, przygotowuje rekomendacje dla szkół, które pomogą w prawidłowym kształceniu i rozwijaniu kompetencji cyfrowych uczniów.
Cyfrowy sprawdzian trwał siedem miesięcy, od początku kwietnia do końca października. Podeszło do niego niemal 30 tys. uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych oraz ich nauczyciele. Sprawdzono ich umiejętności cyfrowe w pięciu głównych kategoriach: internet, bezpieczeństwo i systemy komputerowe, rozwiązywanie złożonych problemów, cyfrowe narzędzia współpracy i sieci społecznościowe. Związek Cyfrowa Polska, odpowiedzialny za organizację testu w naszym kraju, opublikował właśnie jego rezultaty. Co z nich wynika?
– Wśród uczniów mamy prawdziwe uzdolnione perełki, które wypełniły test niemal perfekcyjnie w bardzo krótkim czasie. Ale generalnie sytuacja nie wygląda różowo i jeśli chodzi o umiejętności cyfrowe polscy uczniowie są jeszcze średniakami. Musimy podjąć spory wysiłek, by to zmienić – przyznaje Michał Kanownik, prezes Cyfrowej Polski. Podaje, że w szkołach podstawowych uczestnicy cyfrowego sprawdzaniu rozwiązali poprawnie średnio 45,3 proc. zadań. Gorzej wypadli uczniowie szkół ponadpodstawowych, gdzie wynik ten sięgnął 40,3 proc.
Excel sprawia problemy
Z czym mieli największe problemy uczestnicy testu? W szkołach podstawowych i ponadpodstawowych zdefiniowano przede wszystkim brak wystarczających umiejętności, jeśli chodzi o wykorzystywanie programów komputerowych, jak np. arkusze kalkulacyjne (odpowiednio – 38 proc. i 26 proc. poprawnych odpowiedzi). Uczniowie liceów i techników mają również duży problem z rozwiązywaniem złożonych problemów, czyli z tzw. myśleniem algorytmicznym (34 proc.). W tym obszarze lepiej wypadli uczestnicy z podstawówek, gdzie procent prawidłowych odpowiedzi sięgnął 45 proc., choć i to – zdaniem organizatorów – nie jest zadowalający wynik. Co zaskakujące, także umiejętne korzystanie z sieci społecznościowych wymaga odpowiedniego kształcenia (39 proc. prawidłowo wykonanych zadań w szkołach podstawowych i 36 proc. w ponadpodstawowych). Uczestnicy IT Fitness Testu na obu poziomach kształcenia najlepszymi kompetencjami cyfrowymi wykazali się w poruszaniu się w internecie (46 proc. w podstawówkach i 52 proc. w szkołach ponadpodstawowych) oraz znajomościami zasad cyberbezpieczeństwa (odpowiednio 57 proc. i 53 proc.).
Badacze sprawdzili również, jak poziom umiejętności cyfrowych wygląda w podziale na regiony. Na poziomie szkół podstawowych najlepszymi kompetencjami wykazali się uczniowie z Dolnego Śląska. Z kolei, jeśli chodzi o placówki ponadpodstawowe tu najwyższy wynik w teście osiągnięto na Śląsku. Najgorzej na obu poziomach kształcenia poradzili sobie uczniowie z województwa lubuskiego. IT Fitness Test był również przeprowadzany jednocześnie u naszych sąsiadów z Grupy Wyszehradzkiej. Polscy uczniowie wypadli na tym tle niemal na tym samym poziomie co Czesi i Słowacy. Gorsze wyniki osiągnęli uczestnicy testu na Węgrzech.
– Przeprowadzony przez nas test spełnił swoje zadanie – wykazał pewne braki w umiejętnościach cyfrowych polskich uczniów, które wymagały zdiagnozowania. Wskazał też młodym osobom, jakie kompetencje powinni posiadać, by odnaleźć się w przyszłości na rynku pracy. Pozytywny sygnał jest jednak taki, że w dobie rosnących cyberataków świadomość i umiejętność młodych ludzi w wykorzystywaniu narzędzi, które zapewniają cyfrowe bezpieczeństwo jest stosunkowo spora. Musimy jednak te kompetencje wciąż podnosić – podkreśla Michał Kanownik. Branża cyfrowa pracuje już nad rekomendacjami i zaleceniami dotyczącymi działań mających na celu podniesienie kompetencji cyfrowych wśród uczniów.
Będą rekomendacje, by podnieść kompetencje cyfrowe
Pierwszą edycję IT Fitness Test wsparli w realizacji Ministerstwo Edukacji i Nauki, Centrum GovTech, a także Janusz Cieszyński, Sekretarz Stanu ds. Cyfryzacji w KPRM. W czwartek (8 grudnia) wspólnie z organizatorami konkursu, Justyna Orłowska, Pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. GovTech – Szef Centrum GovTech, Pełnomocnik Ministra Edukacji i Nauki ds. Transformacji Cyfrowej oraz minister Janusz Cieszyński wręczyli nagrody dla uczniów i nauczycieli, którzy osiągnęli najlepsze wyniki w cyfrowym sprawdzianie.
– Kompetencje cyfrowe są w dzisiejszym świecie kluczowe i nie wyobrażamy sobie sprawnego funkcjonowania bez nich. Dlatego tak ważne jest stałe monitorowanie ich poziomu, który nie tylko buduje świadomość, ale także pozwala nam na bieżąco reagować na potrzeby społeczeństwa i uczniów w systemie edukacji. Serdecznie dziękuję za wsparcie nas w tym procesie i sprawne zorganizowanie testu – powiedziała Justyna Orłowska, Pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. GovTech – Szef Centrum GovTech, Pełnomocnik Ministra Edukacji i Nauki ds. Transformacji Cyfrowej.
– Umiejętność sprawnego i bezpiecznego posługiwania się nowoczesnymi technologiami staje się niezbędna we wszystkich sferach życia – od gospodarki, nauki, administracji po satysfakcjonujące i bezpieczne codzienne funkcjonowanie. Dlatego tak ważne jest, aby już na wczesnym etapie zaktywizować młodzież szkolną oraz studentów pod kątem rozwoju najbardziej zaawansowanych umiejętności informatycznych, jakimi są algorytmiczne rozwiązywanie problemów i programowanie oraz projektowanie gier komputerowych. W tym celu uruchomiliśmy Program Rozwoju Talentów Informatycznych na lata 2019–2029 – stwierdził Janusz Cieszyński, Sekretarz Stanu ds. Cyfryzacji w KPRM.
Testowi patronował również Piotr Mazurek, Pełnomocnik Rządu ds. polityki młodzieżowej oraz Rada Dialogu z Młodym Pokoleniem. Projekt był współfinansowany przez Fundusz Wyszehradzki. Związek Cyfrowa Polska zapowiada drugą edycję IT Fitness Testu w przyszłym roku.
