Sankcje nałożone po inwazji na Ukrainę w 2022 roku, mające na celu zakłócenie zdolności wojskowych Rosji poprzez ograniczenie jej dostępu do zaawansowanych chipów, przynoszą efekty, ponieważ rosyjskie podmioty nie mogą już otrzymywać chipów bezpośrednio od firm amerykańskich, europejskich, japońskich i tajwańskich.
Pomimo tych wysiłków Rosja nadal pozyskuje zaawansowane procesory głównie kanałami pośrednimi, głównie z udziałem chińskich dystrybutorów, którzy obecnie kontrolują 89% rynku, jak wskazuje raport American Enterprise Institute.
Sankcje zmusiły Rosję do płacenia prawie dwukrotnie więcej za półprzewodniki w porównaniu z cenami sprzed wojny ze względu na konieczność ustanowienia nowych, ukrytych łańcuchów dostaw. Firma zapłaciła 1411 USD za kilogram chipów w 2021 r. Dwa lata później było to już 2730 USD. Warto zauważyć, że około 89% produktów półprzewodnikowych nabytych przez Rosję od początku konfliktu pochodziło z Chin. Co zaskakujące, Rosja pozyskała nawet sprzęt do produkcji chipów z Korei Południowej i Tajwanu.
Chińscy dystrybutorzy, zasadniczo działający w szarej strefie prawa międzynarodowego, kontynuowali dostarczanie rosyjskim nabywcom chipów zaprojektowanych na Zachodzie po tym, jak wszystkie główne firmy i kraje zerwały swoje więzi z Rosją (nie żebyśmy byli zaskoczeni). Proces ten omija zakazy sprzedaży bezpośredniej, przekierowując transakcje przez Chiny, gdzie egzekwowanie tych sankcji jest łagodniejsze, utrzymując w ten sposób stały przepływ technologii do Rosji. Ze względu na amerykańskie sankcje, ani Chiny, ani Rosja nie mogą położyć rąk na zaawansowanych procesorach do sztucznej inteligencji i HPC, takich jak H100 firmy Nvidia, przynajmniej w masowych ilościach.
Przed wprowadzeniem sankcji Rosja zaopatrywała się w półprzewodniki za pośrednictwem trzech głównych dróg: bezpośredniego importu od zachodnich firm, który obejmuje zarówno bezpośredni import przez firmy takie jak AMD i Intel, jak i sprzedaż przez głównych dystrybutorów, takich jak Ingram Micro; rosyjskie chipy produkowane za granicą, głównie przez TSMC; oraz niewielką produkcję krajową, głównie na potrzeby sektora obronnego. Po nałożeniu sankcji bezpośredni import został poważnie ograniczony, z wyjątkiem tajnych szlaków przez kraje takie jak Chiny i możliwych tajnych umów produkcyjnych z chińskimi producentami chipów, takimi jak SMIC i Hua Hong.
Raport opowiada się za nowym, wielostronnym systemem kontroli eksportu, który obejmuje wzmocnione mechanizmy egzekwowania i zaleca zaangażowanie wszystkich sojuszników USA w celu zapewnienia bardziej spójnego i skutecznego podejścia do kontroli eksportu półprzewodników.
