Komisja Europejska przedstawiła dziś dwa wnioski ustawodawcze zapewniające obywatelom i przedsiębiorstwom możliwość dalszego dostępu do banknotów i monet euro i płacenia nimi w całej strefie euro oraz ustanawiające ramy prawne dla euro w formie cyfrowej, które Europejski Bank Cyfrowy może emitować w przyszłości obok gotówki.
Waluta euro nadal jest symbolem jedności i siły Europy. Od ponad 20 lat w całej strefie euro, a także poza nią, obywatele i przedsiębiorstwa płacą monetami i banknotami euro. Chociaż 60 proc. ankietowanych chciałoby nadal mieć możliwość korzystania z gotówki, coraz więcej osób decyduje się na płatności cyfrowe z wykorzystaniem kart i aplikacji oferowanych przez banki oraz inne firmy cyfrowe i finansowe. Tendencja ta dodatkowo przybrała na sile wskutek pandemii COVID-19.
Aby uwzględnić te trendy, Komisja zaproponowała dziś dwa wzajemnie się uzupełniające zestawy środków, dzięki którym osoby, które będą chciały płacić pieniądzem banku centralnego, będą mieć do dyspozycji obie opcje płatności: gotówkową i cyfrową:
- wniosek ustawodawczy w sprawie gotówki euro jako prawnego środka płatniczego mający na celu zachowanie roli gotówki, zapewnienie jej powszechnej akceptacji jako środka płatniczego i łatwego dostępu do niej dla obywateli i przedsiębiorstw w całej strefie euro;
- wniosek ustawodawczy ustanawiający ramy prawne ewentualnego cyfrowego euro jako uzupełnienia banknotów i monet euro. Dałoby to obywatelom i przedsiębiorstwom dodatkowy wybór – oprócz obecnych opcji prywatnych – dzięki czemu mogliby dokonywać płatności cyfrowych w strefie euro za pomocą powszechnie akceptowanej, taniej, bezpiecznej i odpornej formy pieniądza publicznego (w uzupełnieniu istniejących obecnie rozwiązań prywatnych). Proponowane dziś przepisy – po przyjęciu przez Parlament Europejski i Radę – stworzą ramy prawne dla cyfrowego euro, jednak ostateczna decyzja co do tego, czy i kiedy emitować cyfrowe euro, należeć będzie do Europejskiego Banku Centralnego.
Szczegółowe informacje na temat pakietu
1. Banknoty i monety euro jako prawny środek płatniczy – Gotówka euro jest prawnym środkiem płatniczym w strefie euro. Proponowane przepisy mają na celu prawne określenie, co to w praktyce oznacza, z naciskiem na dwa pojęcia: akceptację i dostęp. Chociaż poziom akceptacji gotówki w strefie euro jest przeważnie wysoki, w niektórych państwach członkowskich i sektorach pojawiły się w tym względzie problemy. Jednocześnie niektóre osoby mają trudności z dostępem do gotówki, na przykład z powodu zamykania bankomatów i oddziałów banków.
Dzisiejszy wniosek ma na celu zagwarantowanie stałej i powszechnej akceptacji gotówki w całej strefie euro, a także zapewnienie obywatelom wystarczającego dostępu do gotówki, tak by mogli płacić nią, jeśli sobie tego życzą.
Państwa członkowskie będą musiały zapewnić powszechną akceptację płatności gotówkowych, a także wystarczający i skuteczny dostęp do gotówki. Będą musiały monitorować sytuację, składać odpowiednie sprawozdania oraz podejmować działania zmierzające do rozwiązania stwierdzonych problemów. W razie potrzeby Komisja mogłaby pomagać w określeniu takich działań.
Dzięki nowym przepisom w strefie euro wszyscy będą mieć swobodę wyboru preferowanej metody płatności i dostęp do podstawowych usług gotówkowych. Pozwoli to zapewnić włączenie finansowe słabszych grup społecznych, np. osób starszych, które w większym stopniu korzystają z płatności gotówkowych.
2. Cyfrowe euro – Aby dostosować się do postępującej cyfryzacji gospodarki, Europejski Bank Centralny (EBC) – podobnie jak wiele innych banków centralnych na całym świecie – bada możliwość wprowadzenia cyfrowego euro, które będzie obowiązywać oprócz gotówki. Cyfrowe euro zapewniłoby konsumentom alternatywną metodę płatności w stosunku do już istniejących opcji. Oznacza to większy wybór dla konsumentów i ważniejszą rolę euro na rynkach międzynarodowych.
Podobnie jak gotówka dzisiaj, cyfrowe euro byłoby dostępne równolegle z istniejącymi krajowymi i międzynarodowymi prywatnymi środkami płatniczymi, takimi jak karty czy aplikacje. Działałoby na zasadzie portfela cyfrowego. Obywatele i przedsiębiorstwa mogliby płacić cyfrowym euro zawsze i wszędzie w obrębie w strefie euro.
Co istotne, ten sposób płatności byłby dostępny zarówno w trybie online jak i offline, tzn. płatności można by dokonywać z urządzenia na urządzenie bez połączenia internetowego, z oddalonego obszaru czy parkingu podziemnego. Transakcje internetowe zapewniałyby taki sam poziom ochrony danych jak istniejące cyfrowe środki płatności, natomiast płatności offline gwarantowałyby użytkownikom wysoki poziom ochrony prywatności i danych: pozwoliłyby na dokonywanie płatności cyfrowych bez konieczności ujawniania tak dużej ilości danych osobowych, jak to się dzieje obecnie przy płatnościach kartą, tak jakby płacili gotówką, a ilość ujawnianych danych byłaby taka sama jak podczas wypłacania gotówki z bankomatu. Nikt nie mógłby zobaczyć, za co płacą osoby korzystające z cyfrowego euro w trybie offline.
Banki i inni dostawcy usług płatniczych w całej UE rozprowadzaliby cyfrowe euro wśród obywateli i przedsiębiorstw. Podstawowe usługi związane z cyfrowym euro byłyby świadczone bezpłatnie na rzecz osób fizycznych. Aby zwiększyć poziom włączenia finansowego pod względem finansowym, osoby nieposiadające rachunku bankowego mogłyby otworzyć i posiadać rachunek w urzędzie pocztowym lub innej instytucji publicznej, takiej jak urząd administracji lokalnej. Ta metoda płatności byłaby również łatwa w użyciu, w tym dla osób z niepełnosprawnościami. Akceptanci w całej strefie euro byliby zobowiązani do akceptowania cyfrowego euro, z wyjątkiem bardzo małych akceptantów, którzy zdecydują się nie akceptować płatności cyfrowych (ze względu na nieproporcjonalnie wysoki koszt utworzenia nowej infrastruktury do akceptowania płatności w euro cyfrowym).
Cyfrowe euro mogłoby również stanowić solidną podstawę dalszych innowacji, umożliwiając na przykład bankom dostarczanie swoim klientom innowacyjnych rozwiązań. Duża dostępność i powszechne wykorzystanie cyfrowego pieniądza banku centralnego miałoby również duże znaczenie dla suwerenności monetarnej UE – zwłaszcza jeśli inne banki centralne na całym świecie zaczną rozwijać waluty cyfrowe. Jest to również ważne w kontekście rozwijającego się rynku kryptowalut.
Proponowane dziś przepisy określają ramy prawne i zasadnicze elementy cyfrowego euro, które po przyjęciu przez Parlament Europejski i Radę umożliwiłyby Europejskiemu Bankowi Centralnemu ostateczne wprowadzenie cyfrowego euro jako powszechnie stosowanego i powszechnie dostępnego środka płatniczego. EBC będzie decydować o tym, czy i kiedy wyemitować cyfrowe euro. Projekt ten będzie wymagał dalszego dopracowania ze strony EBC pod względem technicznym.
Kontekst
W ciągu ostatnich kilku lat Komisja Europejska ściśle współpracowała z Europejskim Bankiem Centralnym, realizując na poziomie technicznym wspólny przegląd szerokiego zakresu kwestii politycznych, prawnych i technicznych związanych z cyfrowym euro.
