Sytuacja budżetowa samorządów lokalnych w nadchodzącym roku, a być może w kolejnych latach będzie trudna. Administracja lokalna będzie miała zwiększone wydatki na realizację obowiązków bez gwarancji wzrostu przychodów na te cele. Jednocześnie nigdy dotąd organizacje samorządowe nie miały do dyspozycji tak zaawansowanych technologii wspierających realizację misji i obowiązków administracji względem społeczności. Rosnący stopień wykorzystania monitoringu wizyjnego w polskich miastach i możliwości integracji dostępnych rozwiązań smart city stwarzają szansę znacznych oszczędności dla lokalnych samorządów. Podpowiada Konrad Badowski z Axis Communications.
Stopień zaawansowania i wykorzystanie technologii smart city w Polsce w ostatnich latach znacznie wzrosły[1], choć do światowej czołówki jeszcze daleka droga. Na popularyzację głównej idei – poprawy jakości życia obywateli i zrównoważonego rozwoju – wpływ miał m.in. gwałtowny rozwój publicznych usług cyfrowych i ich wykorzystanie. Świadomość realnych korzyści z cyfrowych rozwiązań rośnie, bo przynoszą praktyczne rozwiązania wspierające miasto.
Najbardziej „widoczne” i praktyczne technologie smart, to monitoring wizyjny. Systemy dozoru z inteligentnymi kamerami poprawiają wykrywalność sprawców wykroczeń, a ich obecność idzie w parze ze spadkiem przestępczości, jednocześnie skutkując wzrostem poczucia bezpieczeństwa polskiego społeczeństwa [2]. Monitoring wizyjny wspiera logistykę transportu w miastach, wykorzystanie zasobów, w tym parkingowych i bezpieczeństwo, zarówno w środkach transportu, jak obiektach publicznych, czy na ulicach. Monitoring zasila też pośrednio budżety – wspiera egzekucję należności za usługi miejskie czy w postępowaniach odszkodowawczych.
Przykład warszawski: 2 auta z kamerami = 10 patroli pieszych
W ostatnich tygodniach warszawskie służby odpowiedzialne za kontrolę opłat za parkowanie korzystały ze wsparcia inteligentnego rozwiązania: po mieście jeździły dwa samochody z czujnikami i kamerami[3]. Samochody monitorowały tablice rejestracyjne parkujących aut. Po przesłaniu informacji do centralnego systemu otrzymywały informację czy ktoś parkuje legalnie za opłatą, czy należy wystawić mandat. Takich mandatów wystawiono ponad 8 tysięcy w trakcie 2 tygodni trwania projektu, w którym sprawdzono niemal 190 tysięcy tablic rejestracyjnych! W prasie możemy przeczytać, że podobne zadanie musiałoby wykonać 10 patroli pieszych.
ZDM doniosło, że od czasu poinformowania obywateli poprzez media o podobnym rozwiązaniu odnotowano wzrost opłat za parkowanie o 12%. Kiedy zsumujemy ten wzrost przychodów z wpływami ze zwiększonej liczby mandatów, budżet na następne lata zaczyna wyglądać znacznie lepiej, a jest to tylko jeden obszar działania miasta zagospodarowany inteligentnym rozwiązaniem integrującym różne technologie.
Oszczędności dzięki integracji
Wprawdzie w nierównym stopniu, ale krajowy samorząd lokalny ma zaplecze do budowania zintegrowanych smart city. Większość miast posiada kilka różnych systemów cyfrowego wsparcia w tkance miejskiej, z przykładowym monitoringiem wizyjnym na czele, zaś implementacja kolejnych systemów jest tylko kwestią czasu. Monitoring buduje korzyści dla inteligentnego transportu równoważącego wykorzystanie zasobów, niwelującego koszty utrzymania infrastruktury i emisję CO2. Ponadto raport DESI[4] dla Polski pokazuje znaczny wzrost wykorzystania łączy szerokopasmowych, rozwija się także projekt 5G, który zwiększa możliwości oraz efektywność technologii smart city. W ramach PPP rozwijane mogą być także projekty z innowacyjnymi organizacjami premiowanymi w programach przyznających preferencje podatkowe.
Zagraniczne doświadczenia
Unijne programy zrównoważonego rozwoju i wsparcia smart city obejmują zwykle perspektywy kilku i kilkudziesięcioletnie. Wiążą się z tym wieloletnie budżety badawcze i wsparcia, ponieważ dopiero szersza perspektywa pozwala na adaptację nowych technologii, zbudowanie gotowości społecznej i stopniową implementację rozwiązań. Przyjęcie przez samorząd lokalny podobnej do wspólnotowej i rządowej perspektywy w budowaniu strategii smart city (która ma realnie obniżyć koszty funkcjonowania jednostek z jednoczesną poprawą efektywności) może znacznie wpłynąć na poprawę ich sytuacji budżetowej.
Przykłady płyną m.in. zza naszej południowej granicy. W ostatnim czasie czeska administracja centralna rozstrzygnęła przetarg na obsługę systemu e-winiet autostradowych, co spotkało się z wewnętrzną krytyką kosztów całości projektu wysokości 400 mln CZK[5]. W budowie systemu e-opłat kontrolę mają od 2021 roku sprawować kamery na bramkach autostrad. Względy polityczne stawiają pod znakiem zapytania realizację projektu, niemniej w uzasadnieniu swojej decyzji, czeski minister transportu odpowiedzialny za przetarg przedstawił twarde dane. Wybrana oferta zakładała, obok doraźnych kosztów infrastruktury, także koszty wsparcia całego systemu, włączając zintegrowane wsparcie dla użytkowników i służb mundurowych. Wdrożenie wygranego projektu w 2021 roku miałoby zaś przynieść oszczędności rzędu 123 mln CZK rocznie w porównaniu do dotychczas funkcjonującego systemu.
Patrząc długoterminowo
Perspektywa kilkuletnia, z włączeniem czasu trwania inwestycji, pokazuje realne wydatki na kolejne lata dla danej inwestycji. Dzięki temu późniejsze utrzymanie i serwisowanie inwestycji nie pożera bieżących budżetów. Możliwe do zrealizowania inwestycje, które mają poprawić sytuację finansową samorządów powinny, wzorem planowania makro, uwzględniać w przetargach dłuższą perspektywę czasową. Standardem w zapytaniach powinny być kwestie kosztów utrzymania infrastruktury, ponieważ urządzenia wyższej jakości generują niższe koszty w czasie. Ponadto plan kilkuletni zwykle uwzględnia także koszty możliwej późniejszej integracji w efektywne systemy smart city. Jest to możliwe, gdy zapytanie obejmuje systemy otwarte – łatwe do połączenia z innymi technologiami. Rozwiązania zamknięte, nawet gdy krótkoterminowo czyli na czas realizacji inwestycji są tańsze, działają wyłącznie we współpracy z dedykowanym unikalnym oprogramowaniem, a więc w perspektywie integracji mogłyby się okazać kosztochłonne.
https://itreseller.com.pl/itrnewaxis-communications-prezentuje-5-trendow-technologicznych-na-2020-rok-ktore-pomoga-dokonac-przemiany-naszych-miast-w-bardziej-inteligentne-aglomeracje-smart-city/
[1] https://www.polsl.pl/Wydzialy/ROZ/ZN/Documents/z%20127/017_Pichlak.pdf s.198 Inteligentne Miasta w Polsce – PL na 45 miejscu wśród 150 badanych krajów i miast
[2] https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2019/K_072_19.PDF
[3] https://metrowarszawa.gazeta.pl/metrowarszawa/7,141637,25632671,13-dni-i-ponad-8-tys-mandatow-za-nieoplacone-parkowanie-w-warszawie.html#s=BoxLoCpMT
[4] https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/scoreboard/poland
